Belfontis Trio: Trio’s van Fanny en Felix Mendelssohn-Bartholdy
29 oktober 2017 | 16.45 uur
| Muziek Museum Zutphen, Zutphen
Nina Hitz – cello
Heleen Hulst – viool
Kaoru Iwamura – fortepiano
Fanny en Felix Mendelssohn
Als telgen van een welgestelde familie genoten Fanny en haar 4 jaar jongere broer Felix Mendelssohn de best denkbare opvoeding in Berlijn. Maar waar het Felix vrij stond om musicus te worden werd Fanny beperkt in haar vrijheid. Minstens net zo’n goede pianiste als haar jongere broer werd haar verstaan gegeven dat ze zich vooral moest richten op taken die bij een vrouw hoorden; huisvrouw en moeder zijn.
Zowel haar vader als Felix verboden haar om haar composities uit te geven en in het openbaar concerten te geven. Zo was zij aangewezen op het musiceren tijdens huisconcerten.
Het pianotrio is Fanny’s laatste compositie en werd pas uitgegeven na haar dood. Het heeft een prachtig 3de deel dat de ondertitel ‘Lied’ kreeg. Het refereert aan ‘Lieder ohne Worte’, pianostukken waarin een gezongen melodie op de piano door zichzelf begeleid gespeeld wordt en waarvan Felix er velen geschreven heeft. Onder zijn naam heeft hij een paar ‘Lieder ohne Worte’ van Fanny uitgegeven, het toeval wil dat Koningin Victoria juist één van die van Fanny de mooiste vond.
Song Without Words
Jasna Veličković ging op zoek naar de geesten van de romantiek, zo ontstond ‚Songs Without Words’, gebaseerd op het vertraagde terugwaarts luisteren naar het pianotrio van Felix Mendelssohn. Dit gespiegelde en uitvergrootte geluid van Felix doet denken aan de Camera Obscura en de meer ontwikkelde versie daarvan de Toverlantaarn die steeds populairder werd in de 19de eeuw.
Het compositieproces is gebaseerd op de transcriptie van omgekeerd en uitgerekt materiaal met veel details die pas aan het licht kunnen komen door recente technologie en het gebruik van specifieke en persoonlijke technieken die ons in staat stellen te luisteren naar magneten, 9V adapters en andere onhoorbare geluiden die ons omgeven. Tegelijkertijd versterkt ‚Songs without Words’ de intensiteit van deze al zeer emotionele romantische muziek.
De componiste over haar werk Song Without Words:
Het Belfontis Trio vroeg me om een stuk te schrijven voor hun programma Fanny en Felix. Deze context inspireerde me om op zoek te gaan naar de gedachten, dromen en waarden van de Romantiek.
Naast de waarden van vrijheid, gelijkheid, nationalisme en democratie uit de tijd van de revolutie werd deze tijd ook gekenmerkt als een periode waarin intuïtie en emotie boven rationalisme werden gesteld. Kunstenaars keken met een andere blik de wereld in: er was de fascinatie voor en experiment naar opium, de gedachte dat godsdienst een manier van onderdrukking was, natuur als kracht, mooi en beangstigend. Het was de tijd van de obsessie met het bizarre en bovennatuurlijke; een opwindende tijd waarin fotografie, wetenschap, fictie en de horror icoon Frankenstein werden geboren.
Op zoek naar de geesten van de romantiek ontstond Songs Without Words , gebaseerd op het vertraagde terugwaarts luisteren naar het pianotrio van Felix Mendelssohn. Dit gespiegelde en uitvergrootte geluid van Felix doet denken aan de Camera Obscura en de
meer ontwikkelde versie daarvan de Toverlantaarn die steeds populairder werd in de 19de eeuw.
Het compositieproces is gebaseerd op de transcriptie van omgekeerd en uitgerekt materiaal met veel details die pas aan het licht kunnen komen door recente technologie en het gebruik van specifieke en persoonlijke technieken die ons in staat stellen te luisteren naar magneten, 9V adapters en andere onhoorbare geluiden die ons omgeven. Tegelijkertijd versterkt Songs without Words de intensiteit van deze al zeer emotionele romantische muziek.
Belfontis Trio asked me to write a new composition that will be played between the two piano trios by Fanny and Felix Mendelssohn. This specific music context inspired me to look more closely into the beliefs, dreams and values of the Romantic period.
Apart from the ideas such as liberty, equality, nationalism, democracy of The Age of Revolution, this turbulent times were also marked as period in history which preferred intuition and emotion to the rationalism, times when artists set in motion an alternative way of living and looking at the world, times of fascination and experimentation with opium, times of believing that religion was an instrument of oppression, times when nature was seen as powerful, beautiful and horrifying. It was the time of obsession with the bizarre and the supernatural, exciting time when photography, science fiction, phantasmagoria and horror icon Frankenstein were born.
While chasing the ghosts of romanticism Song Without Words was formed based on slowdown backward listening to the piano trio by Felix Mendelssohn. This new magnified mirror sound of Felix could be associated with Camera Obscura and it’s more developed version Magic Lantern image projector, that was increasingly popular during the 19th century.
Composition process was based on transcription of reversed and stretched material, with great number of details that could be heard only by use of recent technologies, as well as use of some more specific and personal techniques which allows us to listen to the magnets, 9V adapters and other inaudible sounds that surrounds us. At the same time Song Without Words amplifies the intensities of already highly emotional romantic music.
Instrument:
Böhm fortepiano (Wenen, 1820) *bruikleen Gijs Wilderom
