Peter Sykes speelt werken van Wilhelm Friedemann Bach, Franz Schubert, Frédéric Chopin, John Field en Ludwig van Beethoven op een Pohlman tafelpiano (c. 1770) en een Haschka (c. 1825) fortepiano.

Peter Sykes

Als de drijvende kracht achter de opleiding voor ‘early keyboards’ van de Universiteit van Boston en bovendien als hoofddocent verbonden aan de Juilliard School of Music in New York, kan Peter Sykes gezien worden als één van de belangrijkste experts op dit specialisme wereldwijd. Wij zijn bijzonder ingenomen hem overgehaald te hebben ons festival te bezoeken en als key-note speaker een bijdrage te leveren aan ons symposium op 14 augustus in het Geelvinck Muziek Museum Zutphen.

Pohlman tafelpiano c. 1770

In Museum Cromhouthuis speelt Peter Sykes op verschillende historische piano’s, waaronder de oudste in de Sweelinck Collectie: de Pohlman tafelpiano, gebouwd in Londen omstreeks 1770. Evenals zijn concurrenten, was de pianobouwer Johannes Pohlman(n) afkomstig uit het Duitse taalgebied. Londen was in die tijd ‘booming’ en rond 1767 vestigde hij zich in deze bruisende stad. De fortepiano en vooral tafelpiano was een daverend succes in de intellectuele en gegoede kringen. Het gaf uitdrukking aan de nieuwe, rebelse tijdgeest, waarbij de uitdrukking van gevoelens een steeds belangrijker factor werden.

Wilhelm Friedemann Bach

Sykes speelt op dit vroege instrument een werk van Wilhelm Friedemann Bach (1710-1784), de oudste zoon van Johann Sebastian Bach. Hij was een duidelijke exponent van een nieuwe literaire en muzikale beweging in zijn tijd, de ‘Sturm und Drang’. Wilhelm Friedemann experimenteerde met nieuwe uitdrukkingswijzen waarin gevoelssubjectiviteit de muzikale uitdrukking bepaalt, met veel stemmingswisselingen en veranderingen in het ritme.

Georg Haschka jr.

Georg Haschka sr. (1772-1828) vestigde zich rond de roerige jaren van de eeuwwisseling vanuit Brünn (het huidige Brno in Moravia) als pianobouwer in Wenen. Zijn bijzonder luxe productie van rijk geornamenteerde fortepiano’s met allerlei extra features  (die met aparte pedalen bediend werden) stond hoog aangeschreven en vond zijn hoogtepunt tijdens het Congres van Wenen rond 1815. Een bijzonder fraai exemplaar uit die tijd is te bewonderen in het Geelvinck Muziek Museum Zutphen. Zijn oudste zoon Georg jr. registreerde zich in 1822 als Weens stadsburger. Dit instrument uit omstreeks 1825, dat wij recent wisten te verwerven uit de beroemde Colt Collectie (Engeland), is van zijn hand. Let op het grote aantal pedalen, waarmee onder meer een Janitsaren roffel kan worden gegeven.

Field, Schubert, Chopin en Beethoven

De gemene deler bij al deze componisten is dat zij de tijdgeest verklanken van verandering en de gevolgen en naweeën van maatschappelijke omwenteling aan het eind van de 18e eeuw, de verwoestende Napoleontische Oorlogen en de herschikking van naties en politieke invloedssferen. Dit vroeg om instrumenten, die daar uitdrukking aan konden geven. Pianobouwers als Streicher  en Haschka speelden hierop in.

Peter Sykes neemt u mee in deze wereld waarin nationale en persoonlijke gevoelens hun weerklank vonden in een steeds romantischer vormgeving van muziek op fortepiano’s, die aan deze behoefte aan een uitgebreid, warm en diep klankpallet voldeden.