‘Fortepiano, Fashion & Dance’
Het thema van deze achtste editie van het Geelvinck Fortepiano Festival is ‘Fashion & Dance’.
Veel terugkerende motieven in de muziek uit de 18een eerste helft 19eeeuw zijn gebaseerd op muziekthema’s die van oorsprong traditionele dansen waren; denk aan bijv. de mazurka of la folia. Maar dit thema gaat verder: voor de opkomende bourgeoisie was het bezit en bespelen van de fortepiano niet alleen een statement van cultureel modebewustzijn, maar het reflecteerde ook een levenshouding, innerlijke moraal en uiting van gevoelsleven. Het bespelen van de fortepiano vormde een vast onderdeel van de huiselijke, sociaal-maatschappelijke rituelen: liederen (al dan niet politiek getint) en dansmuziek, maar ook een verklanking van religieuze uiting, verholen liefdes en weemoedige gevoelens. Vaak vormde de fortepiano, die in huiselijke kring door zowel man als vrouw bespeeld werd, een welkome plek voor jongelieden om met elkaar in contact te komen.
Veel terugkerende motieven in de muziek uit de 18een eerste helft 19eeeuw zijn gebaseerd op muziekthema’s die van oorsprong traditionele dansen waren; denk aan bijv. de mazurka of la folia. Maar dit thema gaat verder: voor de opkomende bourgeoisie was het bezit en bespelen van de fortepiano niet alleen een statement van cultureel modebewustzijn, maar het reflecteerde ook een levenshouding, innerlijke moraal en uiting van gevoelsleven. Het bespelen van de fortepiano vormde een vast onderdeel van de huiselijke, sociaal-maatschappelijke rituelen: liederen (al dan niet politiek getint) en dansmuziek, maar ook een verklanking van religieuze uiting, verholen liefdes en weemoedige gevoelens. Vaak vormde de fortepiano, die in huiselijke kring door zowel man als vrouw bespeeld werd, een welkome plek voor jongelieden om met elkaar in contact te komen.
Historische piano’s, pianola’s en een glasharmonica
Het festival is in 2011 opgezet rond de belangrijkste Nederlandse verzameling werkende historische piano’s uit de 18e en 19e eeuw: de Geelvinck Collectie, waarin onder meer zijn opgenomen de collectie van het voormalige Sweelinck Museum (eertijds gevestigd in het gelijknamige Conservatorium van Amsterdam) en recent verworven parels uit Museum Finchcocks, de Colt Collectie en Boston Museum of Arts. In deze editie zal voor het eerst de dan het geheel gerestaureerde Meerbach clavichord (c. 1810), een juweeltje uit de Colt Collectie, te horen zijn. Peter Bavington en Sander Ruys zullen hierover een referaat houden tijdens het symposium.
Ieder historisch klavierinstrument heeft zo zijn eigen unieke klankkleur en karakteristieke eigenschappen. Dit inspireert tot op de dag van vandaag componisten, zoals in verschillende nieuwe composities, die tijdens het festival hun wereldpremière hebben, te horen is (o.a. in ‘New Frontiers’).
Sedert twee jaar werken het Pianola Museum in Amsterdam en Museum Geelvinck samen in de Geelvinck Muziek Musea. Niet alleen vindt een deel van het festival plaats in het Geelvinck Pianola Museum, maar bovendien vormt de pianola een integraal onderdeel van het programma, uiteraard in het Geelvinck Pianola Museum, maar bovendien ook in ons museum in Zutphen.
Dit voorjaar kon een historisch, laat 18e eeuwse glasharmonica aan onze collectie worden toegevoegd. Niet alleen Mozart, Carl Philipp Emanuel Bach en Beethoven schreven werken voor dit instrument, maar, meer recent ook Ennio Morricone en Tom Waits. Wij zijn bijzonder ingenomen met het feit dat wij één van de weinige experts voor dit bijzondere instrument, prof.em. Dennis James, bereid hebben gevonden voor optredens in ons festival uit Amerika over te komen.
Twintig concerten, tien lunchrecitals en een wandelconcert
Het zwaartepunt van het festival ligt in Zutphen, waar in het Geelvinck Muziek Museum van 9 t/m 22 augustus vrijwel iedere dag een lunchrecital en een avondconcert. Of anders is er wel een master class (er zijn drie dagen met publieke master classes). De kern van het festival wordt gevormd door het (inmiddels jaarlijkse) wetenschappelijke symposium op 14 augustus. Nieuw in het festival is het Wandelconcert op 19 augustus: drie concerten op drie historische locaties en een wandeling door het historische centrum van Zutphen er tussenin; een formule, die wij reeds jaren in samenwerking met Museumkaart en Omroep Max met veel succes in verschillende steden hebben uitgevoerd, maar nu dus ook binnen het kader van ons festival!
In Amsterdam begint ons festival met een long weekend van vijf concerten in het Geelvinck Pianola Museum in de Jordaan, gevolgd door een long weekend met vijf concerten in het Museum Cromhouthuis in de Gouden Bocht van de Herengracht. een gewaardeerd en jaarlijks terugkerend element van ons festival is New Frontiers: een avond met verrassende nieuwe, eigentijdse composities (premières) voor tafelpiano en fortepiano, soms in combinatie met andere instrumenten, zoals de glasharmonica.
Het merendeel van de concerten zal worden ingeleid met een toelichting over de bespeelde piano’s, het verhaal achter de compositie en de motivatie van de musici.
Het Geelvinck Fortepiano Festival neemt u mee naar een authentieke ervaring van historische en eigentijdse pianomuziek op originele historische fortepiano’s in hun historische omgeving. Al vijf jaar is ons festival wereldwijd het grootste op het terrein van fortepiano, het enige met aandacht voor tafelpiano en een van de weinige met een accent op eigentijdse composities. Daarmee is het Geelvinck Fortepiano Festival zowel vernieuwend als toonaangevend.
Aansluitend op ons festival vindt van 24 t/m 26 augustus het biënnale Beethoven Festival plaats, waarvan het merendeel van de concerten eveneens in ons museum is gesitueerd.